Vladimir Martinovski per la Giornata mondiale della Poesia 2021

 Vladimir Martinovski (Владимир Мартиновски)

LE METAMORFOSI

Quando non ci sei in un attimo mi trasformo in girasole senza sole,
in libro senza lettere, in casa senza porte, in pioggia senza gocce,
in contrabbasso senza corde, in monopattino senza ruota,
in orologio senza lancette, in verso senza metrica antica,

In cioccolata senza cacao, in una capitale senza viale
in giraffa senza collo, in orchestra senza maestro
in condor senza piume, in strada senza bordo
in scultura senza testa e piedistallo

Quando non sono con te sono noce snocciolata
ape senza miele o cicala egoista
nell’assenza del proprio violino

E quando ci sei sono semplice
uomo che nasconde astuto
ciò che una volta era di tutti.

                       Traduzione di Irina Talevska

ПРЕОБРАЗБИ

Кога те нема се претворам за час во сончоглед без сонце,
во книга без букви, во дом без врати, во дожд без капки,
во контрабас без жици, во тротинет без предно колце,
во часовник без стрелки, во стих без антички стапки,

во чоколадо без какао, во главен град без булевар,
во жирафа без врат, во оркестар без диригент,
во кондор без перја, во улица без тротоар,
во скулптура без глава и без постамент.

Кога те нема станувам орев без јатка,
пчела без ронка мед или себичен
скакулец без виолина в рака.

А кога сум со тебе сум обичен
човек кој знае да крие вешто
дека порано бил сè и сешто.

TRANSFORMATIONS

When you’re gone, I suddenly turn into a sunflower without the sun,
In a book without letters, home without doors, rain without drops,
A double bass with no strings, a tricycle without the front wheel,
A clock without hands, a verse without an ancient metric foot,

Into chocolate without the cocoa, a city with no boulevard,
A giraffe without a neck, an orchestra with no conductor,
A condor without feathers, a street without a footway,
Into a sculpture with neither a head nor a pedestal.

When you’re gone, I’m a nut without the kernel,
A bee without a drop of honey, or a selfish
Little cricket that’s misplaced its violin.

And when I’m with you, I’m merely
A man who conceals so readily
All the things he used to be.

Translated from Macedonian by Kalina Janeva

METAMORFOZA

Kur nuk je brënda një çasti shndërrohem në luledielli pa diell,
në libër pa shkronja, në shtëpi pa dyer, në shi pa pika,
në kontrabas pa tela, në monopat pa rrota,
në orë pa akrepa, në varg pa një metrikë të lashtë,

Në çokollatë pa kakao, në një kryeqytet pa bulevard
në gjirafë pa qafë, në orkestër pa mësues
në kondor pa pendë, në rrugë pa bord
në skulpturë pa kokë dhe piedestal

Kur nuk jam me ty jam arrë pa lëvozhgë
bletë pa mjaltë ose gjinkallë egoiste
në mungesë të violinës së saj.

Dhe kur je jam thjeshtë
njeri që fsheh me dredhi
atë që dikur ishte e të gjithëve. 

Traduzione di Valbona Jakova

ACQUA VERA

                                         Ma femme aux yeux d'eau pour boire en prison André Breton

Perso nel labirinto di bancarelle
di un immenso bazar di Pechino
mi sono ricordato delle parole del tassista:

Dio probabilmente
creò il mondo, ma tutto
il resto viene fatto in Cina!

"E si vende in questo mercato"–
ho pensato, guardando le montagne
di copie dei prodotti costosi

che qui si potevano comperare
solo per qualche yuan. Casualmente
ho sollevato una verde scura

 giacca di montagna di una
famosa dita. Per convincermi
di comperarmela per due soldi

e per assicurare che era waterproof,
la negoziante ha versato
sulla giacca l'acqua che beveva.

Qualche goccia mi è schizzata sulla fronte
e le altre sono cadute per terra.
L'acqua è vera!– ha detto.

Ho comprato quella giacca e la porto
non solo in montagna. La porto per
diversi eventi dove vi sono catene montagnose

fatte di vacue lusinghe e pacche sulle spalle
La porto fra i profeti falsi e
fra i predicatori che ci insegnano sempre:

Odiate tutto il Mondo, soprattutto
i vicini perché essi sicuramente
vi odiano molto di più!

Porto questa giacca falsa
come corazza contro le valanghe di bugie.
La porto mentre guardo il telegiornale.

La porto come promemoria
della falsità di tantissime cose,
ma tu sei vera, come l'acqua che bevo.  

Traduzione di Irina Talevska

REAL WATER

My wife with eyes full of water to drink in prisons André Breton

Lost in a labyrinth of stalls
at a huge Beijing street market
I thought of the taxi driver’s wise words

God probably made
this World, but all else
is made in China!

“And sold at this market” -
I thought, gazing at the mountains
of luxury goods fakes

that can be bought here
for a handful of yuans. I happened
to grab a meadow green

alpinist jacket by a world famous
brand. To convince me
to buy it on the cheap

and as a proof that it’s waterproof,
the lady behind the stall spilled
her glass of water all over the jacket.

Couple of drops hit me on the forehead,
The rest slid gracefully on the floor.
The water is real! - she pointed.

I bought the jacket which has served me since
not only for mountain treks. I wear it
at events where I have to brave mountains

of empty flattery and pats on the back.
I wear it when surrounded by false prophets
and preacher that teach us daily:

Hate the whole world, especially
thy neighbour, cause certainly
they hate you much more!

I wear this fake jacket as a bulletproof
vest against the barrage of lies.
I wear it when I watch the news.

I wear it as a living reminder
that many things are indeed fake,
but you are real like the water that I drink.

UJË I VËRTETË

Ma femme aux yeux d'eau pour boire en prison

André Breton

I humbur në labirintin e tezgave
të një pazari të pamasë në Pekin
m'u kujtuan fjalët e taksistit:

Zoti me siguri
krijoi botën, por gjithçka
tjetër  bëhet në Kinë!

"Dhe shitet në këtë treg" -
mendova, duke parë malet
e kopjuara të produkteve të shtrenjta

që këtu mund të bliheshin
vetëm për disa yuan. Rastësisht
ngrita një xhaketë për në mal

jeshile të errët të një
firme të njohur. Për të më bindur
për ta blerë për dy qindarka

dhe për të siguruar që ishte waterproof ,
shitësja derdhi
mbi xhaketë ujin që pinte.

Disa pika më spërkatën  ballin
dhe të tjerat ranë për tokë.
Uji është i vërtetë! - më tha .

E bleva atë xhaketë dhe po e vesh
jo vetëm në male. E marr me vete
kur shkoj në disa ngjarje ku ka vargmale

të bëra me lajka boshe dhe shuplaka në shpinë.
E mbaj  midis  profetëve të rremë dhe
midis predikuesve që gjithmonë na mësojnë:

Urrejeni të gjithë Botën, mbi të gjitha
fqinjët sepse ata me siguri
ju urrejnë shumë më tepër!

E mbaj veshur këtë xhaketë false
si blindim kundër ortekut të gënjeshtrave.
E vesh edhe ndërsa shikoj lajmet.

E mbaj si kujtesë
të falsitetit  të kaq shumë gjërave,
por ti je e vërtetë, si uji që pi.

Traduzione di Valbona Jakova

DUE MARI

Nessuno sa dove
            esattamente finisce l’uno
                                                 e dove comincia l’altro mare
                                        né dov’è il confine esatto
nel quale si mescolano
                                     le loro correnti calde e fredde
                                         piccole e grandi
i pesci (pericolosi e innocui)
 
Nessuno sa quale dei due
                                     cambia il colore più velocemente
                                                       (all’alba e al tramonto)
                             e neppure nel quale dei due
                                     è meglio tuffarsi
                             e nel quale invece abbandonarsi alle onde
 
Non si sa neppure se
                                 le navi e i sottomarini naufragati
                                       fossero colpiti nell’uno o nell’altro mare
             e neanche nel quale dei due fossero scomparsi
più pescatori e marinai
 
E neppure dal quale dei due prendiamo quotidianamente
                                  più frutti di mare
 
Non sappiamo quale rimargini più velocemente le nostre ferite
                                  quale facciamo più fatica a dimenticare al ritorno
                   quale renda più velocemente trasparenti i nostri pensieri
                                                 quale sia più lento a demolire i castelli di sabbia
                         quale ci darà più rapidamente
                                                                        pur l’ultimo grumo di sale
                                         quale prenderà più tempo a lasciar tornare
             nel cielo l’ultima
stella di mare

Traduzione di Liljana Uzunovic

TWO SEAS

No one knows where

exactly the one sea ends
                                                               and where the other begins

                                                                         or where the border lies
which marks the meeting
                                    of their warm and cold streams
                                                    small and big

                      (harmful and harmless) fish

No one knows which one

                            changes its color faster
                                                            (at sunrise and sunset)
                              or which one
                                      is better for diving
                              and which one
                                      is better to give yourself over to the waves
                              No one even knows which

                               of  the sunken ships and submarines
                                                   has been downed in the one or the other sea
or which one of them had lost
                               more fishermen and sailors
Nor which one of them yields us

               more seafood on a daily basis
              We don’t know which one heals our wounds quicker
                         which one do we forget slower on our way home
which one clears our thoughts faster
                                         which one wipes away our sand castles slower
             which one shall sooner give up
                                               its last grain of salt
                          which one shall be slower to release the last
starfish to  return
                                       back to the sky

Translated from Macedonian Milan Damjanoski

DY DETE

 

Askush nuk e di se ku
                 saktësisht mbaron njëri
                                    dhe ku fillon deti tjetër
                                                as ku është kufiri i saktë
në të cilën përzihen
                             rrymat e tyre të nxehta dhe të ftohta
                                të vogla dhe të mëdha
            peshqit (të rrezikshëm dhe  të padëmshëm)
Askush nuk e di se cili prej të dyve
             e ndryshon ngjyrën më shpejt
                                              (në lindje dhe në perëndim)
                                                   është më mirë të zhytesh
                                     dhe në cilin t’i besohesh plotësisht valëve
Nuk dihet as nëse
                 anijet dhe nëndetëset e mbytura
                    u goditën në njërin apo tjetrin det
        as në cilin prej të dyve të jenë zhdukur
më shumë peshkatarë dhe marinarë
As nga cili prej të dyve marrim çdo ditë
             më shumë prodhime deti
Nuk e dimë gjithashtu se cili i shëron plagët tona më shpejt
                    gjë që e kemi më të vështirë ta harrojmë në kthim
        gjë që i bën mendimet tona më shpejt transparente
                            cili është më i ngadaltë të shkatërrojë kështjella rëre
        dhe që cili do të na japë më shpejt
                                qoftë edhe grushtin e fundit të kripës
                    e cila do të zgjasë më shumë për ta rikthyer
        në qiell të fundmen
e detit.

 Traduzione di Valbona Jakova

Vladimir Martinovski (Владимир Мартиновски) è nato nel 1974 a Skopje (Macedonia). È poeta, traduttore e saggista. È professore associato di letteratura comparata presso il dipartimento di Letteratura Generale Comparata della Facoltà di Filologia “Blazhe Koneski” dell’Università dei Santi Cirillo e Metodio di Skopje. Ha pubblicato Da un’immagine a una poesia: intersezioni fra arte e letteratura macedone contemporanea (saggio, 2003), Mare lunare (haiku e tanka, 2003), Poesie nascoste (haiku 2005), Acqua terra fuoco aria (haiku, 2006), Trittico comparato (saggi, 2007), I musei immaginari (saggio, 2009), L’eco delle onde (haibuns, 2009), Pitture per una lettura – aspetti di poesia ecfrastica (saggio, 2009), Quartetti (poesie, 2010), Dittico comparato (saggio, 2011), Corri e aspetta (prose poetiche, 2011), Un ritratto di un poeta con un ombrello (antologia poetica, 2011), Profilo invertito (antologia poetica, 2011), Attraverso l’Europa (racconti, con Perta Hulova, Sudabe Mohavez e Kristin Dimitrova, 2012), Prima e dopo la danza (poesia, 2012), Zoon poeticon (saggi, 2013) Acqua vera (poesia, 2014), Narro ergo sum (saggi, 2015)…

Vladimir Martinovski (1974) is poet, prose writer, essay writer, literary critic and translator. He works as a Professor, teaching the subject of Comparative Poetics at the Department of General and Comparative Literature, Faculty of Philology “Blazhe Koneski”, Sts Cyril and Methodius University, Skopje. He completed his PhD at University Paris III – Sorbonne Nouvelle at 2007. He was the President of the Association of Comparative Literature of Macedonia (2009-2013). He is member of the Executive Board of the International Association for Semiotic Studies. Furthermore, he is a member of the International  Comparative Literature Association and Executive Board member of the European Network for Comparative Literary Studies. He is member of Macedonian Writers Association and Vice-President of the Macedonian PEN Centre. 

Bibliography (books):

From an Image to a Poem: Intersections Between Macedonian Contemporary Poetry and the Fine Arts (a study, 2003); Sea Moon (haiku and tanka, 2003); Hidden Poems (haiku, 2005); And Water and Earth and Fire and Air (haiku, 2006); Comparative Triptychs (studies and essays, 2007); Les Musées Imaginaires, (a study, 2009); The Echo of the Waves (haibuns, 2009); Paintings for Reading – Aspects of Ekphrastic Poetry (a study, 2009); Quartets  (poetry, 2010); Comparative Diptychs (studies and essays, 2011); Hurry up and Wait! (prose poems, 2011); A Portrait of a Poet with an Umbrella (selected poetry, 2011); Reverse Profile (selected poetry, 2011); Across Europe (short stories, together with Petra Hulova, Sudabe Mohavez and Kristin Dimitrova, 2012); Before and after the Dance (poetry, 2012); Zoon Poetikon – Aspects of Macedonian Contemporary Poetry (studies and essays, 2013); Real Water (poetry, 2014), Narro ergo sum (studies and essays, 2015), Cat in mist (haibuns, 2016), Inner Mountains (poetry, 2016), Starless Sky (haibuns, 2016), Dream and Awake Poems (poetry, 2017), Poetic (Re)Visions (studies and essays, 2018) and Dum spiro spero (poetry for children, 2019).

He has been an (co)editor of the following books: Ut pictura poesis – Poetry in Dialogue with the Fine Arts, Thematic Selection of Macedonian Poetry (together with Nuhi Vinca 2006); Metamorphoses and Metatexts (together with Vesna Tomovska 2008); When the Butterfly Becomes a Poem (together with Lidija Kapushevska – Drakulevska, 2010); Odysseys about the Odyssey (together with Vesna Tomovska, 2010); New Macedonian Haiku Wavе (anthology, 2011), Lyrical Dodecameron (anthology 2012), Literary Dislocations (together with Sonja Stojmenska-Elzeser, 2012), Zen Stories (anthology, 2012); All Faces of Laughter (together with Vesna Tomovska, 2013) and Poetry of Ancient Japan (anthology, 2013).

He is recipient of the following literary awards: First Prize at the Short Story Competition of “Nova Makedonija” (2009); Brother’s Miladinovci Award (awarded by the International Festival Struga Poetry Evenings, 2010); Dimitar Mitrev Award for literary criticism (awarded by Macedonian Writers Association, 2013) and Knight of the written word Prize (2014)… His poetry has been translated into English, French, Italian, Spanish, Albanian, Turkish, Bulgarian, Greek, German, Chinese, Japanese, Polish, Romanian, Slovenian, Serbian, Croatian, Slovakian and Czech.