Il Centro Nazionale del Libro e della Lettura albanese comunica che il libro di Olimbi Velaj La felicità degli altri è finalista al Premio Nazionale di Letyteratura nella sezione poesia. Il libro è pubblicato in Italia da Pettorosso editore, in edizione originale albanese e tradotto in italiano da Valbona Jakova.
 |
| Isbn 978-88-98965-41-0, € 12.00 |
prefazione:
Come fosse la morte e l’amore l’unica compagna e i ricordi l’unica compagnia.
Quando la poesia diventa storia universale, cui è difficile sottrarsi. Ogni paese ha avuto la propria razione di tragedie, i propri conflitti e abbandoni.
A volte senza speranza le vicende sono state rimandate attraverso la poesia più che dalla storia, sempre partigiana a seconda del lato dove gli occhi scorrono le immagini.
I versi di Olimbi Velaj, più di altri, rappresentano il racconto della sconfitta, dell’assenza da qualsivoglia lato si voglia guardare. Senza rancore alcuno. Prevale il dolore non cieco semmai addolcito da una grande tenerezza che scorre da una pagina all’altra coinvolgendo il lettore:
È caduta anche questa notte
nella profondità delle leggende
come un suono d’acqua
nel buio è sprofondato il mondo
In guerra e in amore abbiamo perso tutti, conflitti senza medaglie e senza eroi. Perdendo l’amore che, a differenza delle macerie di strade e palazzi, non potranno più ricostruirsi,
Ma questo è un passaggio lento e costante nella memoria di chi ha visto. con occhi increduli, consumarsi la tragedia di lutti, di distruzioni quando neanche le stelle avevano il coraggio di apparire in cielo.
Fra i ricordi c’è appunto ampio spazio per la tenerezza:
Tra questi paesaggi poi mi delizio
perché più chiaro tu sei
quando non ti ho.
E mi muovo dentro me, lontana dagli altri
in alto e di lato e nell’aria
con pensieri oscillanti ed eccessiva immaginazione
Così appaiono momenti vissuti quasi con stupore, come
brevi libertà acquisite malgrado noi. Basta così poco ed è già tanto.
Te lo ricordi
là c’era la sabbia
gialla come tutte le morti
e scivolosa
e noi costretti a camminare piano
e nello stesso spazio di tempo
altrove saremmo andati lontano…
Così la poesia trova, come a volte e raramente accade,
quel contraltare fra amore e morte. Intense le pagine dell’uno e dell’altra, come
filo logico l’Autrice tesse la trama della storia universale raccontata attraverso
la propria esperienza. Non è mai oscuro il pensiero, privo di metafore vuote,
spesso oggi utilizzate quando non si ha nulla da narrare o non si hanno le capacità
per farlo senza cadere in populismi o retorica.
Ne è ben consapevole la Velaj, già giornalista e
corrispondente di guerra, ma ancora sul campo a combattere stupidità e
corruzione. Quest’ultima che affligge da gran tempo il suo paese (come tanti
altri). Una lotta che sebbene non mostri segni visibili, viene vissuta con
determinazione, a volte con rabbia, in un paese che negli anni ha visto vari
tentativi per passare da una dittatura all’altra e a una finta democrazia, dove
le lotte per il potere sono proseguite e proseguono a discapito di un popolo disarmato.
Di nuovo, come allora, il fumo si dissolve
nell’aria tremante
sul mio stupore senza verso…
forse sono giunta qui per cercare ricordi
nella silenziosa gioia del passato
dove l’amore fendeva come un pugnale[…]
e;
[…]Forse sono tornata qui
per amarti nuovamente
e per dirti che i tuoi occhi
non si spengono
durante tutti questi miei percorsi.
Le pagine scorrono come tappe e stanze nel percorso della memoria: non importa se l’amore sia stato breve, lungo o intenso. Importante il contrasto dei momenti così diversi vissuti da divenire quasi la vita presente. Raccontare del proprio passato in versi così limpidi e convincenti rende complice il lettore, consapevole che la poesia è l’unica arma possibile contro le brutture cui giornalmente assistiamo. In lei e spero anche nel lettore c’è la possibilità di rivivere il passato per risolversi nel presente. Nessuno ne è immune.
Beppe Costa
Sikur të ishte vdekja dhe dashuria e vemja shoqe dhe
kujtimet e vetmja shoqëri. Kur poezia bëhet histori universale pikërisht
atëherë është e vështirë t’i shmangesh.
Çdo vend ka pasur hisen e vet të tragjedive, konfliktet
dhe braktisjet e tij. Ndonjëherë pa shpresë, shumë shpesh ngjarjet janë shtyrë
përmes poezisë më shumë se sa prej historisë, gjithmonë partizane në varësi të asaj
ane nga ku sytë vëzhgojnë si rrjedhin imazhet. Vargjet e Olimbi Velajt, më
shumë se të tjerët, përfaqësojnë historinë e humbjes, të mungesës nga çdo anë
që do të dëshironit të hidhnit sytë.
Pa asnjë lloj mërie. Mbizotëron jo dhimbja e verbër, por
ajo e ëmbëlsuara nga një butësi e madhe që rrjedh nga një faqe e librit në tjetrën
duke e përfshirë dhe duke e bërë për vete lexuesin:
Ra edhe kjo natë
në fundin e legjendave
si një tingull uji
në terr u fundos bota
Në luftë dhe në dashuri kemi humbur të gjithë, konflikte
pa medalje dhe pa heronj. Humbja e dashurisë, ndryshe nga rrënojat e rrugëve
dhe pallateve, nuk ka më mundësi rindërtimi. Por ky është një pasazh i
ngadalshëm dhe i vazhdueshëm në kujtesën e atyre që kanë parë me sy të
pabesueshëm konsumimin e tragjedisë së zisë, të shkatërrimit, kur edhe yjet nuk
kishin më guxim të shfaqeshin në qiell.
Përmes kujtimeve shpaloset një hapësirë e madhe të cilën e mbush me butësi:
Nëpër këto pamje këndellem më pas
sepse më qartë ti je
kur s’të kam
Dhe lëviz brenda vetes, larg të tjerëve
lart dhe anash dhe në ajër
me përmbajtje valore e tepri imagjinate
Në këtë mënyrë shfaqen momente të jetuara pothuajse me
habi, si liritë e shkurtëra të fituara pavarësisht nga ne. Mjafton kaq pak që
në fakt është shumë.
E mban mend
atje ka qenë rëra
e verdhë si të gjitha vdekjet
dhe e rrëshqitshme
dhe ne ecnim detyruar ngadalë
dhe në të njëjtën pjesë kohe
diku tjetër do kishim shkuar larg…
Kështu që poezia gjen, siç mund të ndodhë rrallëherë, një
lloj kontrasti midis dashurisë dhe vdekjes. Intensive faqet e njërës dhe të tjerës,
si një fill logjik. Autorja thur përmbajtjen e historisë universale duke e
rrëfyer nëpërmjet përvojës së saj. Tek ajo nuk është asnjëherë i errët mendimi,
i privuar nga metafora të zbrazëta, shpesh të përdorura sot kur nuk ka më asgjë
për t’u treguar ose për faktin se nuk kanë aftësi për ta bërë atë pa rënë në
populizëm, apo retorikë. Velaj është shumë e vetëdijshme, tashmë një gazetare
dhe korrespondente e luftës, por ende sot në fushën e betejës për të luftuar marrëzi
dhe korrupsione. Ky i fundit ka ndikuar negativisht në vendin e saj për një
kohë të gjatë (si shumë të tjerë). Një luftë që, megjithëse nuk tregon shenja
të dukshme, përjetohet me vendosmëri, nganjëherë me zemërim, në një vend që
gjatë viteve ka parë përpjekje të ndryshme për të kaluar nga një diktaturë në tjetrën
demokraci, të rreme, ku luftërat për pushtet kanë vazhduar dhe vazhdojnë në dëm
të një populli të çarmatosur.
Përsëri, si atëherë, tymi hepohet
në ajrin e dridhshëm
mbi hutimin tim pa kahe…
Ndoshta erdha këtu për të gjetur kujtime
në gëzimin e heshtur të së shkuarës
ku dashuria si një kamë ngulej […]
dhe;
[…]Ndoshta kam ardhur këtu
për të të dashur prapë
dhe të të them se sytë e tu
nuk u shuan
në asnjë prej endjeve të mia
Faqet rrjedhin si etapa dhe dhoma në rrugën e kujtesës:
nuk ka
rëndësi nëse dashuria do të ishte e shkurtër, e gjatë, apo intensive. Mjaft
i rëndësishëm kontrasti i momenteve kaq të ndryshëm të jetuar në
një mënyrë të tillë, aq sa do të bëhen pothuajse jetë e pranishme. Rrëfimi
i së kaluarës së saj në vargje kaq të qarta dhe bindëse e bën atë
të bashkëpunojë me lexuesin, të vetëdijshëm se poezia është arma e vetme e
mundshme kundër shëmtisë për të cilën dëshmojmë dhe të cilën
e jetojmë çdo ditë. Tek ajo dhe shpresoj edhe tek lexuesi, ekziston mundësia
për të rijetuar të kaluarën për të gjetur zgjidhjen në të tashmen.
Askush nuk është imun.
Beppe Costa
Per acquistare il libro clicca QUI
