Il professore di storia
foto di Rromir Imami
Il professore di storia conosceva tante lingue
conosceva tante persone
aveva vissuto ovunque
finché hanno chiuso i confini
e la famiglia è rimasta dall’altra parte.
Dicevano che mai più incontrò la madre
lei morì con questo dolore aldilà, a Struga
dove raramente si permetteva d’andare al confine,
in presenza di poliziotti
a distanza di 100 metri, solo per vederci…
Parte della vita restante la passò nei pressi dell’ospedale, a Elbasan
tra un piccolo appartamento e la scuola,
dove ci incantava tutti nelle ore di storia.
faceva sempre una pausa dopo: chi è assente?
Un pomeriggio, stava facendo il bagno nel fiume,
ha graffiato un neo in un ciottolo segato e di seguito
morì senza compiere i cinquant’anni.
Ai quei tempi siamo andati a casa sua
dove tratteneva a fatica il sorriso
e contava gli ultimi giorni rimasti
nella via con i tigli che profumavano…
Quel pomeriggio nei cimiteri divisi tra cristiani e musulmani,
tra i cipressi e le tombe senza nomi… se ne andò il professore.
Un forte vento ci ha sorpreso dopo il funerale
Così la folla si divise in piccoli gruppi e gente solitarie.
L’ombra del cipresso coprì la sua tomba
come l’oblio su lingue e genti perdute
oltre il confine… nel mondo del sonno
dove lui arrivò senza desiderarlo.
Profesori i historisë
Profesori i historisë dinte shumë gjuhë
njihte shumë njerëz
kish jetuar gjithkund
gjersa kufijtë u mbyllën
e familja i mbeti në anën tjetër
Thoshin se kurrë më s’e takoi të ëmën
Ajo pat vdekur me peng përtej, në Strugë
ku rrallë u lejohej të shkonin në kufi, shoqëruar me policë
në 100 metra distancë, vetëm sa për t’u parë…
Pjesën tjetër të jetës e kaloi në rrugën e spitalit, në Elbasan
midis një apartamenti të vogël dhe shkollës,
ku na mahniste të gjithëve në orët e historisë.
Gjithmonë bënte një pauzë pas pyetjes: kush mungon...?
Një pasdite, tek lahej në lumë,
gërvishti një nishan në zajet e bregut e prej tij u sos
pa i mbërritur të pesëdhjetat
I patëm shkuar në banesë asokohe
kur e mbante me zor buzëqeshjen
e numëronte ditët e mbrame
në rrugën me blire që kundërmonin...
Atë pasdite në varrezat e ndara mes të krishterëve e muslimanëve
mes qeparisëve dhe varreve pa shenja....profesori shkoi
Një erë e beftë nisi fill pas funeralit
turma u nda në grupe të vogla e njerëz të vetmuar
Hija e qeparisëve ra mbi varrin e ri
si harresa mbi gjuhët e njerëzit e humbur
përtej kufirit....në botën e gjumit
ku ai pat mbërritur pa dëshirë
A mia madre
È da tempo che non vedo il cimitero
non riesco a pensare che sei là…
Mai abbiamo creduto nella vita eterna,
solo quando sei stretta tutta al dolore, iniziamo a vacillare…
I mesi dell’infermità erano campane di lutto,
la tua dipartita, l’abbiamo vissuta giorno dopo giorno
spiando i segni del destino, pregando
secondo il nostro modo da increduli
ma dio non c’è stato e nient’altro
bestemmie mai, attendemmo in silenzio
non fa cosi ogni avvisato?...
Adesso gli anni ci attaccano ovunque
In fundo della cassetta intoccabili rimangono
I ferri insieme alla coperta che non sei riuscita a finire.
Spesso diciamo che la tua camera dobbiamo cambiarla,
ma il nostro cuore non ci permette di tirare fuori i mobili…
inconsapevolmente spero che ci incontriamo ancora
che torneranno di nuovo quei giorni spensierati
quando eri nostra senza condizioni e non si sapeva
che la morte poteva essere provata
oltre agli annunci e dispiaceri passeggeri per genti lontane…
Nënës
Ka kohë që s’vij në varreza
S’ mendoj dot se je atje...
Nuk besonim te jeta përtej,
vetëm kur u bëre njësh me dhimbjen, po lëkundeshim...
Muajt e lëngatës kambana të përzishme qenë
bashkë e jetuam ikjen, ditë pas dite
duke përgjuar fatin, duke u lutur
sipas mënyrës sonë jobesimtare
Po zot s’kish pasur e asgjë tjetër
Nuk blasfemuam, pritëm në heshtje
A s’bën kështu çdo i lajmëruar?....
Tani vitet janë dyndur mbi gjithçka
Shtizat rrinë të paprekura në një fund sirtari
bashkë me mbulesën që s’arrite ta mbaroje
Shpesh themi se dhoma e gjumit duhet ndërruar,
po s’na bën zemra t’i nxjerrim mobiljet...
Pavetëdijshëm shpresoj se mund të takohemi
se do kthehen ato ditë të shkujdesura
kur të kishim pa kushte dhe s’e dinim
që vdekja mund të provohej
përtej lajmërimeve e keqardhjeve kalimtare për njerëz të largët...
To my mother
I have not been to the cemetery for a long time now
I dare not think you are there...
We did not believe in the afterlife
Only when you became one with the pain, we began doubting...
The months of your languor were mournful bells
We lived your passing away together
Spying on destiny day after day, praying
In our disbelieving way
There was nothing else but our Happy God
We did not blaspheme, we just waited in silence
All warned people do so, don’t they...?
Now the years have settled on everything
The knitting needles and the cloth you failed to finish
Stay intact at the bottom of a drawer
We often say the bedroom needs to be changed
But we have no courage to take the furniture out...
Unconsciously, I hope we can meet
I expect the return of those careless days
When we had you unconditionally and did not know
Death could be experienced
Beyond transient announcements and regrets concerning distant people...
A mia nonna
La sua tomba è sotto una mimosa antica
nella parte settentrionale del cimitero.
Sulla pietra tombale ha una foto con il nonno
dal lontano giorno da quando presero i passaporti.
Usciva raramente di casa
una volta al mese per ritirare la pensione in banca
il resto del tempo lo passava tra le nostre camere per metà illuminate
e l’umidità che ci accompagnava per anni
Sempre le faceva male il cuore per la casa nella collina
per il boschetto, il ruscello accanto alla chiesa, per la mucca…
Avevamo vissuto a lungo insieme
ma non abbastanza per sentire il suo dolore
da portare nei piccoli appartamenti.
Quando sentii quel poco da vivere, ci ricordò la dipartita:
“Quel giorno pitturate la casa con calce
e seppellitemi da sola, senza il mio vecchio.
Sono strette le tombe della città
Non si respira se siamo in due…”
Rimanemmo stupiti e sorridemmo della sua paura…
Adesso riposa sotto la mimosa antica
con accanto il nonno
come in quel giorno quando partirono per fare le fotografie
ed io li guardavo finché sono spariti alla fine della strada
dove sono diventati solo due punti, in lontananza….
A mia nonna
La sua tomba è sotto una mimosa antica
nella parte settentrionale del cimitero.
Sulla pietra tombale ha una foto con il nonno
dal lontano giorno da quando presero i passaporti.
Usciva raramente di casa
una volta al mese per ritirare la pensione in banca
il resto del tempo lo passava tra le nostre camere per metà illuminate
e l’umidità che ci accompagnava per anni
Sempre le faceva male il cuore per la casa nella collina
per il boschetto, il ruscello accanto alla chiesa, per la mucca…
Avevamo vissuto a lungo insieme
ma non abbastanza per sentire il suo dolore
da portare nei piccoli appartamenti.
Quando sentii quel poco da vivere, ci ricordò la dipartita:
“Quel giorno pitturate la casa con calce
e seppellitemi da sola, senza il mio vecchio.
Sono strette le tombe della città
Non si respira se siamo in due…”
Rimanemmo stupiti e sorridemmo della sua paura…
Adesso riposa sotto la mimosa antica
con accanto il nonn
come in quel giorno quando partirono per fare le fotografie
ed io li guardavo finché sono spariti alla fine della strada
dove sono diventati solo due punti, in lontananza….
Gjyshes
Varri i saj është nën një mimozë të vjetër
në anën veriore të varrezave
Mbi pllakë ka një foto të hershme me gjyshin
ditën kur morën letërnjoftimet
Dilte rrallë nga shtëpia
një herë në muaj, për të tërhequr pensionin në bankë
Koha tjetër shkonte midis dhomave tona gjysmë të ndriçuara
dhe igrasisë që na shoqëroi me vite
Gjithmonë e pat pengun e shtëpisë në kodër
korijen, përroin e kishës, lopën...
Patëm jetuar gjatë bashkë
por jo mjaftueshëm për të ndier dhimbjen e saj
që mbartej nëpër apartamente
Kur ndjeu sa pak i kish mbetur, na e kujtoi ikjen:
“Atë ditë shtëpinë lyejeni me gëlqere
e më varrosni vetëm, pa plakun.
Janë të ngushtë varret në qytet
të merret fryma vet’ i dytë...”
Qemë çuditur e patëm qeshur me frikën e saj.....
Tani prehet nën mimozën e vjetër
me gjyshin përkrah
njëlloj si atë ditë kur u nisën për të dalë në fotografi
e unë i vështroja deri në fund të rrugës
gjersa u shndërruan në dy pika, atje larg...
To my grandmother
Her grave is under an old mimosa tree
On the north side of the cemetery
Its tablet bears an early photo of hers with my Grandfather
Taken on the day when they first received their passports
She rarely left her home
Once a month, to withdraw her pension from the bank
She spent the rest of her time in half-lit rooms
And amidst humidity that followed us for years
She always missed the house on the hill
The grove, the creek by the church, the cow...
We had lived together for a long time
But not enough to feel her pain
Spreading through the apartments
When she knew how little she would live, she reminded us of her passing away:
“On the day of my death, paint the house with lime paint
And bury me alone, separate from my husband
For the tombs in the city are quite narrow
Two in one would grasp for breath...”
We were surprised by and laughed at her fear...
Now she rests under the old mimosa tree
With my grandfather by her side
The same as the day when they left to have their picture taken
And I watched them until they disappeared from my eyes
Turing into two distant spots over there...
La confessione
La confessione può avere il nome di un bar, di un’ora di lettura
di una quiete dove non si vedono le tracce di una burrasca
può contenere il rumore che lascia dietro il cigolio delle scarpe
aggiungendo la forte risata di una femmina leggera
che pesa tanto al braccetto di un uomo silenzioso
mentre invita con lo sguardo tutti i volti intorno
cercando con insistenza l’attenzione.
Il racconto può avere l’apertura di una porta, come quella di un mondo
che non avevi mai voluto vedere.
L’uomo non sa cosa fare, è l’attimo che fa sentire che ha perso
si ferma folgorato tra la porta e il dolore.
Una donna silenziosa appare di fronte e sbalordisce
poteva essere stata sua, come in tutti i sogni.
Lei muore dentro e si rialza in una briciola di tempo,
quanto serve al pensiero per fare un cerchio del cervello agli occhi
poi ferma ogni movimento
regna solo il rumore del cucchiaio del tè che fa un vortice
come picchi di campane con intervalli precisi.
Tra il velo del vapore lei ha scorto l’uomo silenzioso.
Ah, lui non è come l’ha conosciuto! Al diavolo tutto quel rimpianto!...
A lui piacerebbe la finzione, il gioco, la sudditanza… O Dio!...
Non succede nessuna battaglia, nessuna parola, nessun suono
la donna silenziosa saluta con un abbassare di testa
si guardano negli occhi e tutto finisce là.
Lei si chiude in un dispiacere inaspettato, ruminante
che le ha preso appena in pegno tutto il tempo futuro.
L’uomo abbassa i grandi occhi da bambino, senza riconoscere la decadenza
l’addio è solo un sospiro che lui non osa esternare
di fronte i campi smisurati della vanità promettono l’infinito
per le nuove gioie della donna che le intorpidisce l’avanbraccio
loro vanno avanti.
La risata, il cigolio e il rumore del cucchiaio del tè
Inventano un manicomio dentro cui inizia la sordità
L’uomo silenzioso calpesta e non emette voce.
Rrëfimi
Rrëfimi mund të ketë emrin e një kafeneje, të një ore leximi
të një qetësie ku nuk duken gjurmë furtune
mund të ketë zhurmën që lë kërcitja e këpucëve
dhe e qeshura e fortë e një femre të lehtë
që i rëndon në parakrah një burri të heshtur
teksa fton me vështrim gjithë fytyrat përreth
duke ua kërkuar me ngulm vëmendjen.
Rrëfimi mund të ketë hapjen e një dere, si hapjen e një bote
që s’do të kishe dashur ta shihje kurrë.
Burri nuk di ç’të bëjë, është çasti kur ndien humbjen
qëndron i shituar midis derës dhe dhimbjes
Një grua e heshtur fanitet përballë e shtanget
mund të kish qenë e tij, si në të gjitha ëndrrat
Ajo vdes përbrenda e ringrihet në një grimë kohe,
aq sa mendimit i duhet të bëjë një qark nga truri te sytë
pastaj ndalet çdo lëvizje
mbizotëron vetëm zhurma rrethore e lugës së çajit
si goditje çange me intervale të sakta
Midis avujsh ajo ka shquar burrin e heshtur
Ah, ai nuk qenka si e njeh! Në djall gjithë ajo përmallje!...
Atij i pëlqeka shtirja, loja, zgjedha....O zot!....
Nuk ndodh asnjë betejë, asnjë fjalë, asnjë tingull
Gruaja e heshtur përshëndet me një ulje koke
Sytë ndeshen dhe gjithçka sos aty.
Ajo mbyllet në një keqardhje të beftë, ripërtypëse
që sapo ka marrë peng tërë kohën e ardhme
Burri ul sytë e mëdhenj prej fëmije, pa mundur t’i njohë trajtat e rënies
Lamtumira është vetëm një ofshamë, që ai s’guxon as ta nxjerrë
Përballë fushat e pamata të kotësisë premtojnë pafundësi
për gëzimet e reja të femrës që ia mpin parakrahun
Ata bëjnë përpara
E qeshura dhe kërcitjet dhe zhurma e lugës së çajit
sajojnë një çmendinë brenda së cilës nis shurdhimi
Burri i heshtur shkel e nuk nxjerr zë.
The story
The story can have the name of a café, of a reading class
Of a serenity where no traces of storms are seen
It may be as noisy as crackling shoes
It may also be as noisy as the roaring laughter of a light-minded female
Weighing on the forearm of a silent man
Gently inviting all the surrounding faces
And insisting on attracting their attention
The story can be the opening of a door resembling the opening of a world
You would have never wanted to see
The man does not know what to do, and it is the moment when he feels the loss
Standing astounded between the door and the pain
A silent woman haunts in front of him
She might have been his, like in all dreams
She dies within and resurrects for a short while
Enough to enable thinking to circulate from brain to eye
Then all motions stop
Only the circular noise of the teaspoon prevails
Like gong strikes struck at precise intervals
Among the vapours, she has distinguished the silent man
Ah, he is not the same as she used to know him... To hell with all that longing...!
He likes to pretend and play and bear the yoke... Oh, my Happy God...!
There is no battle or word or sound
The silent woman greets him with a nod
Their eyes meet, and everything ends there
She closes herself in a sudden chewing regret
That has just been taken hostage all the time to come
The man lowers his big childish eyes, unable to recognize the shapes of the fall
Farewell is just a sigh he dares not even to utter
The immeasurable fields of vanity in front promise infinity
Of new joys for the woman numbing his forearm
They move forward
Laughter and crackling and the noise of the teaspoon invent a madhouse
Inside which deafness begins reigning
The silent man steps on the ground and lets no sounds out.
në anën veriore të varrezave
Mbi pllakë ka një foto të hershme me gjyshin
ditën kur morën letërnjoftimet
Dilte rrallë nga shtëpia
një herë në muaj, për të tërhequr pensionin në bankë
Koha tjetër shkonte midis dhomave tona gjysmë të ndriçuara
dhe igrasisë që na shoqëroi me vite
Gjithmonë e pat pengun e shtëpisë në kodër
korijen, përroin e kishës, lopën...
Patëm jetuar gjatë bashkë
por jo mjaftueshëm për të ndier dhimbjen e saj
që mbartej nëpër apartamente
Kur ndjeu sa pak i kish mbetur, na e kujtoi ikjen:
“Atë ditë shtëpinë lyejeni me gëlqere
e më varrosni vetëm, pa plakun.
Janë të ngushtë varret në qytet
të merret fryma vet’ i dytë...”
Qemë çuditur e patëm qeshur me frikën e saj.....
Tani prehet nën mimozën e vjetër
me gjyshin përkrah
njëlloj si atë ditë kur u nisën për të dalë në fotografi
e unë i vështroja deri në fund të rrugës
gjersa u shndërruan në dy pika, atje larg...
To my grandmother
Her grave is under an old mimosa tree
On the north side of the cemetery
Its tablet bears an early photo of hers with my Grandfather
Taken on the day when they first received their passports
She rarely left her home
Once a month, to withdraw her pension from the bank
She spent the rest of her time in half-lit rooms
And amidst humidity that followed us for years
She always missed the house on the hill
The grove, the creek by the church, the cow...
We had lived together for a long time
But not enough to feel her pain
Spreading through the apartments
When she knew how little she would live, she reminded us of her passing away:
“On the day of my death, paint the house with lime paint
And bury me alone, separate from my husband
For the tombs in the city are quite narrow
Two in one would grasp for breath...”
We were surprised by and laughed at her fear...
Now she rests under the old mimosa tree
With my grandfather by her side
The same as the day when they left to have their picture taken
And I watched them until they disappeared from my eyes
Turing into two distant spots over there...
La confessione
La confessione può avere il nome di un bar, di un’ora di lettura
di una quiete dove non si vedono le tracce di una burrasca
può contenere il rumore che lascia dietro il cigolio delle scarpe
aggiungendo la forte risata di una femmina leggera
che pesa tanto al braccetto di un uomo silenzioso
mentre invita con lo sguardo tutti i volti intorno
cercando con insistenza l’attenzione.
Il racconto può avere l’apertura di una porta, come quella di un mondo
che non avevi mai voluto vedere.
L’uomo non sa cosa fare, è l’attimo che fa sentire che ha perso
si ferma folgorato tra la porta e il dolore.
Una donna silenziosa appare di fronte e sbalordisce
poteva essere stata sua, come in tutti i sogni.
Lei muore dentro e si rialza in una briciola di tempo,
quanto serve al pensiero per fare un cerchio del cervello agli occhi
poi ferma ogni movimento
regna solo il rumore del cucchiaio del tè che fa un vortice
come picchi di campane con intervalli precisi.
Tra il velo del vapore lei ha scorto l’uomo silenzioso.
Ah, lui non è come l’ha conosciuto! Al diavolo tutto quel rimpianto!...
A lui piacerebbe la finzione, il gioco, la sudditanza… O Dio!...
Non succede nessuna battaglia, nessuna parola, nessun suono
la donna silenziosa saluta con un abbassare di testa
si guardano negli occhi e tutto finisce là.
Lei si chiude in un dispiacere inaspettato, ruminante
che le ha preso appena in pegno tutto il tempo futuro.
L’uomo abbassa i grandi occhi da bambino, senza riconoscere la decadenza
l’addio è solo un sospiro che lui non osa esternare
di fronte i campi smisurati della vanità promettono l’infinito
per le nuove gioie della donna che le intorpidisce l’avanbraccio
loro vanno avanti.
La risata, il cigolio e il rumore del cucchiaio del tè
Inventano un manicomio dentro cui inizia la sordità
L’uomo silenzioso calpesta e non emette voce.
Rrëfimi
Rrëfimi mund të ketë emrin e një kafeneje, të një ore leximi
të një qetësie ku nuk duken gjurmë furtune
mund të ketë zhurmën që lë kërcitja e këpucëve
dhe e qeshura e fortë e një femre të lehtë
që i rëndon në parakrah një burri të heshtur
teksa fton me vështrim gjithë fytyrat përreth
duke ua kërkuar me ngulm vëmendjen.
Rrëfimi mund të ketë hapjen e një dere, si hapjen e një bote
që s’do të kishe dashur ta shihje kurrë.
Burri nuk di ç’të bëjë, është çasti kur ndien humbjen
qëndron i shituar midis derës dhe dhimbjes
Një grua e heshtur fanitet përballë e shtanget
mund të kish qenë e tij, si në të gjitha ëndrrat
Ajo vdes përbrenda e ringrihet në një grimë kohe,
aq sa mendimit i duhet të bëjë një qark nga truri te sytë
pastaj ndalet çdo lëvizje
mbizotëron vetëm zhurma rrethore e lugës së çajit
si goditje çange me intervale të sakta
Midis avujsh ajo ka shquar burrin e heshtur
Ah, ai nuk qenka si e njeh! Në djall gjithë ajo përmallje!...
Atij i pëlqeka shtirja, loja, zgjedha....O zot!....
Nuk ndodh asnjë betejë, asnjë fjalë, asnjë tingull
Gruaja e heshtur përshëndet me një ulje koke
Sytë ndeshen dhe gjithçka sos aty.
Ajo mbyllet në një keqardhje të beftë, ripërtypëse
që sapo ka marrë peng tërë kohën e ardhme
Burri ul sytë e mëdhenj prej fëmije, pa mundur t’i njohë trajtat e rënies
Lamtumira është vetëm një ofshamë, që ai s’guxon as ta nxjerrë
Përballë fushat e pamata të kotësisë premtojnë pafundësi
për gëzimet e reja të femrës që ia mpin parakrahun
Ata bëjnë përpara
E qeshura dhe kërcitjet dhe zhurma e lugës së çajit
sajojnë një çmendinë brenda së cilës nis shurdhimi
Burri i heshtur shkel e nuk nxjerr zë.
The story
The story can have the name of a café, of a reading class
Of a serenity where no traces of storms are seen
It may be as noisy as crackling shoes
It may also be as noisy as the roaring laughter of a light-minded female
Weighing on the forearm of a silent man
Gently inviting all the surrounding faces
And insisting on attracting their attention
The story can be the opening of a door resembling the opening of a world
You would have never wanted to see
The man does not know what to do, and it is the moment when he feels the loss
Standing astounded between the door and the pain
A silent woman haunts in front of him
She might have been his, like in all dreams
She dies within and resurrects for a short while
Enough to enable thinking to circulate from brain to eye
Then all motions stop
Only the circular noise of the teaspoon prevails
Like gong strikes struck at precise intervals
Among the vapours, she has distinguished the silent man
Ah, he is not the same as she used to know him... To hell with all that longing...!
He likes to pretend and play and bear the yoke... Oh, my Happy God...!
There is no battle or word or sound
The silent woman greets him with a nod
Their eyes meet, and everything ends there
She closes herself in a sudden chewing regret
That has just been taken hostage all the time to come
The man lowers his big childish eyes, unable to recognize the shapes of the fall
Farewell is just a sigh he dares not even to utter
The immeasurable fields of vanity in front promise infinity
Of new joys for the woman numbing his forearm
They move forward
Laughter and crackling and the noise of the teaspoon invent a madhouse
Inside which deafness begins reigning
The silent man steps on the ground and lets no sounds out.
Olimbi Velaj (1971) è nata a Mallakastër, in Albania. Ha studiato a Tirana e Sofia. Velaj è autrice dei volumi poetici Momenti muoiono sotto le mani delle ore, “Eurorilindja”, Tirana, 1998; Essere nel pomeriggio, volume bilingue (albanese-inglese), “Aleph”, Tirana, 2003 e La felicità degli altri, volume bilingue (albanese-inglese), “Aleph”, Tirana, 2021.
Le sue poesie sono state pubblicate in molte riviste letterarie in lingua albanese. È stato pubblicato in 15 lingue in diverse riviste letterarie e antologie. Ha partecipato a numerosi festival di poesia nazionali e internazionali. Contribuisce alla traduzione della poesia contemporanea.
Nomine e premi: in Albania, 1993, Migjeni, premio come poeta esordiente (Open Society Foundation); Kosovo, 2002, Premio per la migliore poesia di poetesse in lingua albanese, (Lega degli Scrittori e degli Artisti); Romania, 2005, nomination per il Premio di Poesia Balcanica (Festival Curtea de Arges); Libano, Premio letterario Naji Naaman, 2014 (Naji Naaman Foundation); Albania, Premio Poesia, 2014 (Accademia Europea delle Arti); Macedonia del Nord, Premio Menada per la creatività poetica speciale, 2020 (Festival Internazionale “I giorni di Naim”, Tetovo).
Velaj ha lavorato come giornalista per due decenni, 1993-2008 principalmente su quotidiani e radio; nel periodo 2008-2013 è stata giornalista pubblicista. Ha ricevuto due premi per i suoi successi professionali e ha lavorato a diversi progetti internazionali. Appartiene alla generazione di giornalisti che ha iniziato a scrivere subito dopo la caduta del comunismo. Nella sua esperienza di giornalista ha anche riferito dal campo della crisi del Kosovo, questioni ambientali calde, problemi di traffico di esseri umani, problemi di salute mentale, ecc. Per molti anni ha lavorato come giornalista culturale e si è occupata in particolare di questioni relative al patrimonio culturale.
Dal 2008 è docente di Letteratura Straniera e Scrittura Creativa presso il Dipartimento di Lettere, Facoltà di Scienze della Formazione, Università “Aleksandër Moisiu”, Durazzo, Albania. Ha lavorato come docente a Pristina, presso l’AAB College. Negli ultimi anni ha tenuto anche lezioni di Lingua, Letteratura e Cultura Albanese presso l’Università di Belgrado, Dipartimento di Albanologia. Ha un dottorato in scienze e ha ricevuto un premio per i suoi risultati nel campo della ricerca scientifica, con la monografia Balada, dall’oralità alla letteratura (Uno sguardo alla ballata albanese nel contesto interbalcanico), pubblicata dall’Accademia di Scienze dell’Albania, Tirana, 2020.
Olimbi Velaj (1971) lindi në Mallakastër, Shqipëri. Studioi në Tiranë e Sofje. Velaj është autore e vëllimeve poetike Çastet vdesin nën akrepa orësh, “Eurorilindja”, Tiranë, 1998; Qenia pasdite (Being in the afternoon), vëllim dygjuhësh (shqip-anglisht), “Aleph”, Tiranë, 2003 dhe Lumturia e të tjerëve (The others happiness),vëllim dygjuhësh (shqip-anglisht), “Aleph”, Tiranë, 2021. Poezia e saj është botuar në mjaft revista letrare në gjuhën shqipe. Është botuar në 15 gjuhë në disa revista letrare dhe antologji. Ka qenë pjesëmarrëse në shumë festivale poetike kombëtare e ndërkombëtare. Kontribuon në përkthimin e poezisë bashkëkohore.
Nominimet dhe çmimet: në Shqipëri, 1993, Migjeni, çmimi për poet debutues (Fondacioni i Shoqërisë së Hapur); Kosovë, 2002, Çmimi për poezinë më të mirë të grave poete në gjuhën shqipe, (Lidhja e shkrimtarëve dhe artistëve); Rumani, 2005, nominim për Çmimin Ballkanik të Poezisë (Festivali Curtea de Arges); Liban, Çmimi Letrar Naji Naaman, 2014 (Fondacioni Naji Naaman); Shqipëri, Çmimi i Poezisë, 2014 (Akademia Europiane e Artit); Maqedoni e Veriut, Çmimi Menada për krijimtari të veçantë poetike, 2020 (Festivali Ndërkombëtar “Ditët e Naimit”, Tetovë).
Velaj ka punuar si gazetare për dy dekada, 1993-2008 kryesisht në gazetat ditore dhe në radio; gjatë periudhës 2008-2013 ishte gazetare e lirë. Ka marrë dy çmime për arritjet e saj profesionale dhe ka punuar në disa projekte ndërkombëtare. Ajo i përket brezit të gazetarëve që nisën të shkruanin menjëherë pas rënies së komunizmit. Në përvojën e saj si reportere është edhe raportimi nga terreni i krizës së Kosovës, çështjeve të nxehta mejdisore, çështjeve të trafikimit të qenieve njerëzore, çëshjeve të shëndetit mendor etj. Për shumë vite ajo punoi si reportere e kulturës dhe mbuloi veçanërisht çështjet e trashëgimisë kulturore.
Që nga viti 2008 është lektore e Letërsisë së huaj dhe e Shkrimit krijues në Departamentin e Letërsisë, Fakulteti i Edukimit, Universiteti “Aleksandër Moisiu”, Durrës, Shqipëri. Ajo ka punuar si lektore në Prishtinë, në Kolegjin AAB. Gjithashtu gjatë viteve të fundit ka ligjëruar Gjuhë, Letërsi dhe Kulturë Shqipe në Universitetin e Beogradit, Departamenti i Albanologjisë. Mban gradën doktore e shkencave dhe ka marrë një çmim për arritjet e saj në fushën e kërkimit shkencor, me monografinë Balada, nga oraliteti në letërsi ((Një vështrim i baladës shqiptare në kontekst ndërballkanik), botuar nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Tiranë, 2020.
Olimbi Velaj (1971) was born in Mallakastra, Albania. She studiedin Tirana and Sofia. Velaj is author of the lyric volumes Çastet vdesin nën akrepa orësh (Moments perish under the hands of clocks), “Eurorilindja”, Tirana, 1998; and Qenia pasdite (Being in the afternoon), bilingual volume (Albanian-English), “Aleph”, Tirana, 2003 and Lumturia e të tjerëve (The others happiness), “Aleph”, Tirana, 2021. Velaj is reprezentative poet in several magazines in Albanian language. Her poetry is published in 15 languages in some of literature magazines and anthologies. She has been partecipant in a number of poetry festivals. She contributes in poetry translation. Nominations and awards: in Albania, 1993, Migjeni, prize for debuting poet (Open Society Foundation); Kosova, 2002, Prize for the best poetry of woman poets in Albanian language, (League of writers and artists); Romania, 2005, nomination for the Balkan Prize of Poetry (Festival Curtea de Arges); Lebanon, Naji Naaman's Literary Prizes, 2014 (Naji Naaman Foundation); Albania, Poetry Prize, 2014 (Europian Academy of Art); North Macedonia, Prize Menada for the special poetic creativity, 2020 (International Festival “ The days of Naim”, Tetovo). Velaj has worked as a journalist for two decades, 1993-2008 mostly in daily newspapers, 2008-2013 freelance journalist. She got two prizes for her profesional achievements. Since 2008 she is lecturer in Literature Department, Faculty of Education “Aleksandër Moisiu” University, Durrës, Albania. During last years she was teaching Albanian Language, Literature and Culture at the University of Belgrade, Department of Albanology.
Translate: To
English: Ukë Zenel Buçpapaj
To
Italian: Valbona Jakova
